Próchnica między zębami – jak rozpoznać ją na wczesnym etapie?

Próchnica zębów to jedna z najczęściej występujących chorób jamy ustnej, która dotyka ponad 90% społeczeństwa. Rozwija się wyjątkowo szybko, zwłaszcza gdy zaniedbujemy higienę jamy ustnej. Co istotne, ubytki próchnicze bardzo często rozwijają się w trudno dostępnych miejscach, takich jak przestrzenie między zębami, czyli w obszarach, które nierzadko pomijamy podczas codziennej rutyny pielęgnacyjnej. Jak zapobiegać próchnicy między zębami i jak ją rozpoznać na początkowym etapie?

Spis treści

• Próchnica zębów – dlaczego tak łatwo powstaje między zębami?
• Przyczyny próchnicy ukrytej - czyli jakie błędy najczęściej popełniamy w codziennej higienie jamy ustnej?
• Jakie są jej objawy próchnicy między zębami?
• Próchnica międzyzębowa – jak jej zapobiegać?
• Irygator do zębów – jaką rolę odgrywa w zapobieganiu próchnicy międzyzębowej?
• Zapobieganie próchnicy między zębami – na co zwrócić uwagę wybierając produkty do higieny jamy ustnej?
• Leczenie próchnicy między zębami

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego próchnica powstaje między zębami? Otóż w tych niewielkich zakamarkach między sąsiednimi zębami gromadzi się znaczna ilość płytki nazębnej i resztek jedzenia. Co jeszcze ciekawsze, to właśnie tam bakterie mają najlepsze warunki do namnażania się. Niestety, te obszary są też nierzadko pomijane podczas codziennego mycia zębów. Ciasne przestrzenie, zagłębienia i rowki na powierzchni zębów trzonowych to idealne środowisko do rozwoju bakterii i gromadzenia płytki nazębnej. Jeśli nie usuwamy jej systematycznie, wówczas bakterie próchnicotwórcze przekształcają cukry pozyskiwane z pożywienia w kwasy, które następnie osłabiają szkliwo zębów, prowadząc ostatecznie do powstania ubytków między zębami. Niestety, ze względu na umiejscowienie próchnica międzyzębowa jest trudna do wykrycia, gdyż nie widać jej gołym okiem.

Większość z nas podczas codziennego mycia zębów skupia się na czyszczeniu łatwo dostępnych powierzchni, zwłaszcza zębów przednich i tych położonych od strony policzkowej. Często zapominamy o wewnętrznych powierzchniach zębów i przestrzeniach między nimi. Szczoteczka sama nie jest w stanie efektywnie oczyścić tych obszarów. Nawet jeśli wydaje nam się, że nasze zęby są czyste i gładkie, to pomijając czyszczenie przestrzeni międzyzębowych, z czasem możemy doprowadzić do powstania głębokich ubytków, które odkryjemy zbyt późno. Aby skutecznie oczyścić te miejsca, potrzebujemy specjalnych akcesoriów, które dotrą do ciasnych szczelin między zębami, usuną bakterie i płytkę nazębną.

Przeczytaj też: Jakich błędów unikać w codziennej higienie jamy ustnej?

Rozpoznanie próchnicy międzyzębowej może być trudne, ponieważ przez długi czas rozwija się ona niezauważona. Co więcej, jest na tyle podstępna, że może jednocześnie obejmować dwa sąsiednie zęby. Na szczęście istnieją pewne objawy, które mogą wskazywać na ubytki między zębami:

1. Ból zęba po spożyciu zimnych lub słodkich pokarmów: Jeśli odczuwasz dyskomfort lub ból po jedzeniu lodów czy słodkich napojów, może to być oznaka próchnicy między zębami. W miarę postępowania choroby, ubytek może dotrzeć do głębszych struktur zęba, powodując ból i zwiększoną wrażliwości na różne bodźce.
2. Wykorzystanie nici dentystycznej: Regularne używanie nici dentystycznej ma kluczowe znaczenie dla wykrycia próchnicy międzyzębowej. Jeśli zauważysz, że nić dentystyczna strzępi się lub haczy między zębami, a wcześniej nie miało to miejsca, może to świadczyć o obecności zmian próchniczych. Również zapalenie brodawki dziąsłowej może wskazywać na obecność próchnicy na powierzchniach stycznych.
3. Wizualne oznaki: Kiedy próchnica międzyzębowa osiągnie zaawansowany etap, może być widoczna na zewnątrz, co objawiać się może jako czarne lub brązowe plamy, ubytki w strukturze zęba lub zauważalne nierówności na jego powierzchni.
4. Pęknięcie lub odłamanie zęba: Na zaawansowanym etapie próchnicy międzyzębowej może dojść nawet do pęknięcia zęba lub odłamania jego fragmentu podczas jedzenia. To poważny objaw, który wymaga natychmiastowej interwencji stomatologicznej.

Ważne jest, aby regularnie odwiedzać stomatologa przynajmniej raz na pół roku. Podczas rutynowego przeglądu jamy ustnej dentysta może wykonać badanie rtg, aby wykryć ewentualne ubytki próchnicze. Pamiętaj również o obserwacji swojej jamy ustnej. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak ból, zwiększona wrażliwość zębów, skonsultuj się z lekarzem stomatologiem. Tylko profesjonalna diagnostyka i leczenie pozwolą skutecznie zwalczyć próchnicę międzyzębową i zapobiec dalszemu jej postępowi.

Polecane dla Ciebie

• Skuteczna profilaktyka próchnicy międzyzębowej wymaga wielokierunkowego podejścia. Z jednej strony bardzo ważne jest, aby zmniejszyć spożycie słodkich produktów zawierających cukry proste, z drugiej zaś kluczowe jest regularne mycie zębów. Optymalnie, powinniśmy szczotkować zęby co najmniej 2 razy dziennie, przez 2-3 minuty, najlepiej rano i wieczorem.
• Nie tylko regularne szczotkowanie zębów jest istotne, ale też używanie nici dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych. Drobne cząstki jedzenia mogą łatwo zalegać w przestrzeniach między zębami. Regularne nitkowanie lub czyszczenie przestrzeni za pomocą specjalnych szczoteczek międzyzębowych pomaga usunąć resztki jedzenia i zapobiega gromadzeniu się płytki nazębnej. To bardzo ważny krok w codziennej pielęgnacji jamy ustnej. Nie zapominaj o nim.

Przeczytaj też: Czym najlepiej czyścić przestrzenie międzyzębowe?

• Wybierz szczoteczkę soniczną, jeśli zwykła szczoteczka manualna nie daje Ci zadowalających efektów. Dzięki intensywnym drganiom usuwa ona kilkukrotnie więcej płytki nazębnej niż szczoteczka manualna w tym samym czasie, docierając przy tym lepiej do przestrzeni między zębami. Pamiętaj jednak, że szczoteczka soniczna nie zastąpi używania akcesoriów do czyszczenia trudno dostępnych miejsc w jamie ustnej.

Polecane dla Ciebie

Irygator za pomocą wąskiego strumienia wody pod ciśnieniem oraz drobnych pęcherzyków powietrza skutecznie usuwa resztki jedzenia i płytkę nazębną z trudno dostępnych miejsc w jamie ustnej. Dociera także do głębiej położonych obszarów, poniżej linii dziąseł. W ten sposób pomaga lepiej zapobiegać powstawaniu próchnicy, szczególnie w przestrzeniach międzyzębowych. Zaletą irygatora jest to, że jest łatwy w użyciu i pozwala na szybkie oczyszczenie całej jamy ustnej. Będzie świetnym rozwiązaniem dla osób, które mają trudności z używaniem nici dentystycznej, zwłaszcza w przypadku zębów zlokalizowanych w tylnej części jamy ustnej. Warto jednak wiedzieć, że irygator nie zastąpi używania nici dentystycznej czy szczoteczek międzyzębowych. Może jednak znacząco wspomóc oczyszczanie tych trudno dostępnych miejsc, szczególnie jeśli mamy tendencję do powstawania ubytków próchniczych i stanów zapalnych dziąseł. Polecane irygatory do zębów znajdziesz w naszym ➤Rankingu najpopularniejszych irygatorów.

Jakich składników warto szukać w produktach przeciwpróchniczych?

• Fluor: Od bardzo dawna fluor jest wykorzystywany w pastach do zębów jako środek przeciwdziałający próchnicy. Liczne badania naukowe potwierdzają jego skuteczne działanie. Fluor działa bezpośrednio na cząsteczki hydroksyapatytu, który jest głównym składnikiem budulcowym szkliwa zębów. Tworzy stabilny i trwały związek, fluoroapatyt, który wzmacnia szkliwo i chroni je przed działaniem kwasów oraz procesem demineralizacji. Ponadto fluor hamuje namnażanie bakterii próchniczych.
• Hydroksyapatyt: Ten związek jest bogatym źródłem jonów wapnia i fosforu, które są niezbędne do budowy i remineralizacji szkliwa zębów. Hydroksyapatyt przyczynia się do odbudowy szkliwa, zwłaszcza w początkowej fazie próchnicy, gdy widoczne są białe plamy. Im drobniejsze cząsteczki hydroksyapatytu (np. nanohydroksyapatyt), tym lepsze efekty można osiągnąć.
• Ksylitol: Jest związkiem, który pomaga chronić zęby przed powstawaniem ubytków. Redukuje liczbę bakterii próchniczych w jamie ustnej oraz zwiększa produkcję śliny, która usuwa resztki pokarmu i przywraca odpowiednie pH w jamie ustnej. Dodatkowo ksylitol wspomaga proces odbudowy szkliwa zębów.

Przeczytaj też: Odbudowa szkliwa zębów, czyli o tym jak wzmocnić zęby?

Leczenie próchnicy między zębami bywa trudniejsze niż opracowanie ubytku, który powstał na powierzchni zęba. Wynika to z umiejscowienia ubytku na styku dwóch zębów. Takie położenie ogranicza dostęp i manewrowanie narzędziami stomatologicznymi. Co więcej, bardzo często ubytek obejmuje zęby sąsiadujące ze sobą.

Jakie metody leczenia próchnicy mamy do wyboru?

• Gdy zmiana próchnicza nie jest jeszcze mocno zaawansowana, można zastosować nieinwazyjny zabieg infiltracji. Metoda ta polega na zastosowaniu specjalnego żelu trawiącego, który przygotowuje ząb do aplikacji płynnej żywicy infiltrującej. Żywica wnika głęboko w mikroporowatości uszkodzonego szkliwa i tworzy na jego powierzchni izolującą warstwę, która chroni ząb przed działaniem kwasów z pożywienia i tych wytwarzanych przez bakterie.
• W zaawansowanym stadium próchnicy między zębami konieczne jest zastosowanie leczenia inwazyjnego, które polega na usunięciu tkanki próchniczej i odbudowanie struktury zęba przy pomocy wypełnień (tzw. plomby).