Aparat ortodontyczny - higiena

Aparat ortodontyczny najczęściej jest zakładany na wiele lat, a jego prawidłowa higiena nie jest prostym zadaniem. Z tego powodu stworzono serię produktów mających na celu złagodzić dyskomfort spowodowany noszeniem aparatu (np. woski, silikony), ale także szereg produktów służących do higieny jamy ustnej przy aparacie ortodontycznym. Do ułatwienie higieny jamy ustnej przy aparatach ortodontycznych można zastosować m.in. płynne pasty lepiej docierające do trudno dostępnych miejsc przy aparacie ortodontycznym, szczoteczki posiadające specjalnie wyprofilowane włosie, szczoteczki jednopęczkowe, szczoteczki międzyzębowe, nici do aparatów czy irygatory pozwalające na skuteczne oczyszczenie trudno dostępnych miejsc. Dla osób zaczynających swoją przygodę z aparatem ortodontycznym przydatne mogą okazać się gotowe zestawy niezbędnych akcesoriów, które mieszczą się w małą i poręczną kosmetyczkę, tak jak zestaw ortodontyczny Feelo. Można zabrać go ze sobą do pracy czy do szkoły, nie martwiąc się, że czegoś zapomnieliśmy.

Jaką szczoteczkę wybrać?

Duży wybór szczoteczek ortodontycznych sprawia, że wybór nie jest prosty. Warto zaopatrzyć się w kilka i przetestować, by dobrać szczoteczkę do swoich indywidualnych potrzeb. Warto zwrócić uwagę, by miała specjalny „rowek” pośrodku główki, a także by włosie szczoteczki było miękkie. Ciekawym rozwiązaniem są też szczoteczki elektryczne specjalnie dostosowane do osób z aparatem czy szczoteczki soniczne, które lepiej docierają w trudnodostępne miejsca, także te przy aparacie ortodontycznym.

Jak czyścić zęby w trakcie leczenia ortodontycznego?

Osoby noszące aparat ortodontyczny, niezależnie od tego czy stały, ruchomy czy retencyjny, muszą szczególnie dbać o zęby. Prawidłowa higiena jamy ustnej zajmuje im z reguły więcej czasu. Tradycyjna szczoteczka to za mało, aby dokładnie wyczyścić powierzchnie zębów ukryte pod aparatem lub sam aparat. Dlatego trzeba sięgnąć po dodatkowe akcesoria ortodontyczne, takie jak nici ortodontyczne, szczoteczki międzyzębowe czy jednopęczkowe. Służą one do oczyszczania miejsc trudno dostępnych, w których zbierają się resztki pokarmów, stając się tym samym pożywką dla bakterii. W przypadku osób z aparatem nawet drobne zaniedbania w zakresie higieny jamy ustnej przyspieszają rozwój próchnicy. Ubytki trzeba leczyć, co z kolei opóźnia postęp leczenia ortodontycznego. Tym bardziej warto dbać o zęby. W jaki sposób to robić? Sposób czyszczenia zębów i aparatu zależy przede wszystkim od tego, czy pacjent nosi aparat stały, ruchomy czy retencyjny.

Jak czyścić zęby z aparatem stałym?

Szczotkowanie zaczynamy od miejsc najbardziej kłopotliwych, a więc powierzchni trzonowców, do których ortodonta mocuje takie elementy aparatu jak pierścienie czy też rurki. W dalszej kolejności:

• dokładnie czyścimy okolice dziąseł, policzków i warg,
• następnie oczyszczamy górne i dolne zęby przednie, czyli powierzchnie z zamkami i metalowym łukiem,
• w kolejnym kroku przystępujemy do mycia zębów pozbawionych jakichkolwiek części aparatu,
• potem starannie czyścimy wewnętrzne powierzchnie jamy ustnej: podniebienie i język
• na zakończenie oczyszczamy powierzchnię żującą.

Do czego służy szczoteczka międzyzębowa, a do czego jednopęczkowa?

Zarówno jedna, jak i druga szczoteczka okazuje się niezwykle przydatna osobom noszącym aparat ortodontyczny. Szczoteczka jednopęczkowa pozwala na delikatne wyczyszczenie każdego zęba z przyklejonym zamkiem bez obaw o uszkodzenie części aparatu. Z kolei szczoteczka międzyzębowa ułatwia dotarcie do miejsc trudno dostępnych. Ze względu na swój kształt i wymiary, a także dlatego, że łatwo daje się zginać pod wieloma kątami, umożliwia oczyszczenie tak luźnych, jak i ciasnych przestrzeni między częściami aparatu. Kupując szczoteczkę międzyzębową, trzeba mieć na uwadze wielkość przestrzeni dzielących poszczególne części aparatu. Odpowiedni rozmiar szczoteczki pomoże uniknąć przypadkowego uszkodzenia jego delikatnych elementów, a więc klamer czy łuków.

W jaki sposób używać nici dentystycznej? Po którą warto sięgnąć?

Osoby z aparatem powinny wybrać specjalistyczną nić dentystyczną, taką jak na przykład 3-elementowa nić Super Floss. Obok standardowej części mamy tu część puszystą oraz usztywniony koniec. Nić Super Floss można kupić w postaci odcinków, które bezpośrednio po wyjęciu z opakowania nadają się do użytku. W jaki sposób z niej korzystać? Żyłkową część nici przewlekamy pionowo pod łukiem aparatu tak długo, aby wprowadzić część puszystą, która pomoże usunąć z okolic zamka osad oraz pozostałości po jedzeniu. Nitką obejmujemy również elementy nad i pod zamkiem, bo i tam gromadzą się resztki. Czyścimy delikatnie, zwracając uwagę na to, aby nie szarpać nitki, bo gwałtowne ruchy nie tyle mogą doprowadzić do jej zerwania, co do uszkodzenia zamka.  Za pomocą standardowej części nitki tradycyjnie oczyszczamy przestrzenie międzyzębowe. Kiedy przystępujemy do czyszczenia kolejnego zęba powierzchnia nici musi być czysta. Dlatego też trzeba ją za każdym razem przewijać. Z kolei postrzępione włókna nitki stanowią wskazówkę do zakupu nowej. Zużyte włókna utrudniają prawidłowe używanie nici, a ponadto mogą utknąć w jednym z elementów aparatu.

Czy aparat stały retencyjny również wymaga czyszczenia?

Podstawowe zasady higieny jamy ustnej okazują się tu niewystarczające. Dodatkowo trzeba czyścić zarówno przestrzenie międzyzębowe, jak i te wokół retainera. Skutecznie oczyszcza je puszysta część wyżej wspomnianej nici Super Floss, więc warto przekonać się do nitkowania. W miejsca trudno dostępne dotrze niewielka szczoteczka międzyzębowa typu ,,butelkowego’’. Aparat retencyjny, tak samo jak stały, można uszkodzić, wykonując zbyt gwałtowne ruchy szczoteczką. Dlatego też zaleca się delikatne czyszczenie. Pacjenci przykładający dużą wagę do higieny jamy ustnej mogą zdecydować się na szczoteczkę jednopęczkową.

Jak czyścić aparat ortodontyczny?

Osobom chcącym utrzymać w dobrym stanie aparat ruchomy z pomocą przychodzą szczoteczki specjalistyczne. Służą one między innymi do czyszczenia protez. Odznaczają się wyjątkową budową, na którą składa się funkcjonalna rączka oraz podwójna główka. Jej większa część pomaga usuwać nie tylko pozostałości po posiłkach, ale również przebarwienia. Z kolei mniejsza część, w kształcie stożka, pozwala dotrzeć do miejsc trudno dostępnych i starannie je wyczyścić. Szczoteczki specjalistyczne to w przypadku aparatu ruchomego zdecydowanie lepszy wybór niż tradycyjne. Aby skutecznie oczyścić zagłębienia oraz mechaniczne części aparatu (śruby i sprężyny) warto sięgnąć po szczoteczkę jednopęczkową.

Przed użyciem szczoteczki czyszczącej trzeba aparat umyć pod bieżącą wodą. Następnie zaś powinniśmy go schować do specjalnego pojemnika albo założyć na czyste zęby. Nosząc aparat ruchomy, należy pamiętać o jego regularnym czyszczeniu oraz o dokładnym myciu zębów. Pomoże to uniknąć nagromadzenia się na aparacie kamienia, którego nie da się usunąć szczoteczką. W takiej sytuacji pomogą rozpuszczalne w wodzie tabletki czyszczące. Sprawdzają się one zawsze wtedy, gdy chcemy precyzyjnie wyczyścić aparat.

Gdy zależy nam na utrzymaniu aparatu ruchomego w dobrym stanie, powinniśmy właściwie się z nim obchodzić. Należy trzymać go tylko za elementy akrylowe, unikając dotykania metalowych łuków czy klamer, które łatwo mogą się odkształcić. Gdy do tego dojdzie, aparat przestanie spełniać swoją funkcję.